DOGMA 25 blaast Deense cinema nieuw leven in

Dertig jaar na DOGMA 95 luiden vijf Deense regisseurs een nieuw filmmanifest in: DOGMA 25. Tijdens het filmfestival van Cannes presenteerden zij hun radicale initiatief, dat zich keert tegen commerciële cinema en pleit voor artistieke vrijheid, eenvoud en authenticiteit.

21-5-2025 Door: Bioscoopagenda

Still uit Festen

De Dogma 25 initiatiefnemers May el-Toukhy, Milad Alami, "Annika Berg", Isabella Eklöf en "Jesper Just" presenteerden een nieuwe 'gelofte van kuisheid' bevat regels als: geen internet tijdens creatie, handgeschreven scripts, draaien op locatie met geleend materiaal en minimale dialogen. DOGMA 25 wordt gesteund door onder andere Zentropa, DR, Nordisk Film en het DFI, en kreeg de zegen van DOGMA 95-oprichters Lars von Trier en Thomas Vinterberg.

De beweging wil, in een tijd van algoritmes en overproductie, terug naar de kern van film: creatief, rauw en relevant.

Dogma 95

De originele DOGMA 95 was een revolutionaire Deense filmbeweging, opgericht in 1995 door regisseurs Lars von Trier en Thomas Vinterberg. Het doel was om terug te keren naar de essentie van filmmaken: eerlijk, rauw en puur, zonder de kunstmatige invloed van technologie, special effects of commerciële druk.

Centraal stond de "Gelofte van Kuisheid" (Vow of Chastity), een manifest met tien strenge regels waaraan filmmakers zich moesten houden. Enkele kernpunten:

* Alleen filmen op locatie, zonder extra rekwisieten of sets.
* Geen kunstlicht, alleen natuurlijk licht.
* Camerawerk moest handheld zijn.
* Geen muziek tenzij deze op de set werd opgenomen.
* Geen genrefilms (zoals horror of actie).
* Geen regisseur vermelden in de credits – de film moest als collectief werk ontstaan.
DOGMA 95 was een reactie op de technologische en commerciële dominantie in Hollywood en wilde de echtheid van emoties en verhalen centraal zetten. Bekende voorbeelden van DOGMA-films zijn Festen (1998) van Vinterberg en The Idiots (1998) van Von Trier.

Hoewel de beweging officieel in 2005 werd beëindigd, had ze een blijvende invloed op onafhankelijke cinema wereldwijd.

De beweging gaf de Deense filmindustrie, met name de tv-industrie, een enorm impuls, waardoor de filmhart van Europa verschoof van Frankrijk en Groot Brittanië naar het noorden van Europa. Regisseurs en acteurs werden beroemdheden en zorgden voor een ware invasie van Deens (maar ook Zweeds en Fins) talent in de filmwereld.

Revival

Er is momenteel een hernieuwde belangstelling, enigszins door bepaalde technologische vooruitgang die het mogelijk maken om zonder veel extra technologie films te maken. Maar wordt in Nederland de 'klassieke' DOGMA-films opnieuw uitgebracht vanaf 5 juni 2025:
* Festen
* The Idiots
* Italian for Beginners
* Open Hearts

DOGMA 25 is geen letterlijke voortzetting van DOGMA 95, maar wel een moderne herinterpretatie van dezelfde idealen: film als pure kunstvorm, wars van commerciële en technologische overdaad. Het is dus wel degelijk een revival — maar aangepast aan de uitdagingen van 2025.