Recensie Vele Hemels...

Van de hel naar de hemel

Hoe ga je om met diepgewortelde familieproblemen? De Vlaamse regisseur Jan Matthys wil met zijn debuutfilm 'Vele Hemels boven de zevende' een antwoord geven op deze vraag. Naar de debuutroman van Griet Op den Beeck, die ook het scenario schreef.

28-11-2017 Door: Paul van de Geijn

Eva (Britt van Hoof) aan de eettafel met haar vader Jos (Herman Gilis).

Eva, gespeeld door Brit Van Hoof, is een eenzame dertiger, die zichzelf op emotioneel gebied wegcijfert. Als haar moeder (Viviane de Muynck) haar bijvoorbeeld op het hart drukt dat ze geen leuke man vindt omdat ze te dik is, ondergaat ze deze kritiek gelaten. Eva vindt dat ze zich niet moet aanstellen. Mensen die levenslang gevangen zitten of in een oorlogsgebied wonen, die hebben immers pas problemen!

Bovendien heeft Eva het veel te druk met het helpen van anderen die het zwaar hebben. Zoals haar vader Jos (Herman Gilis), die gebukt gaat onder een afschuwelijk geheim. Of haar zus Elsie (Sara de Roo), die hals over kop verliefd is geworden op een kunstenaar, terwijl ze getrouwd is en een kind heeft. Dat kind, haar nichtje Lou (een fantastische, piepjonge Nell Cattrysse), heeft het ook al niet gemakkelijk: ze valt buiten de boot op school.

Indringende intimiteit

In Vele hemels boven de zevende strijden twee levensinstellingen om voorrang: ben je tevreden met wat je hebt, of ga je op zoek naar meer? Bewaar je de lieve vrede, of gooi je alles eruit? Beide keuzes hebben verstrekkende gevolgen. Matthys brengt dit genuanceerd in beeld, ondersteund door de soundtrack van de Nederlandse singer-songwriter Spinvis. Zijn muziek maakt de film melancholisch, maar verleent deze ook een dromerige schoonheid, waardoor de ellende minder rauw op je dak valt. De keuze voor Spinvis is logisch: schrijfster Griet Op den Beeck gebruikte het Spinvis-nummer 'Kom Terug' als motto in haar boek.

Jan Matthys heeft vooral naam gemaakt als regisseur van series zoals de BBC-serie 'Shetland' en de Vlaamse serie 'Katarakt'. Zijn filmstijl doet denken aan de stijl die in veel series gangbaar is. Hij brengt de emoties rauw over, door letterlijk dicht op de personages te zitten via close-ups en medium shots en door zoveel mogelijk van natuurlijk licht gebruik te maken. Dit levert een indringende intimiteit op, zoals bij de sleutelscène tijdens het verjaardagsfeest van moeder Jeanne. Je voelt de spanning en ongemakkelijkheid van de situatie. Het is bijna alsof je zelf ook aan de tafel zit en je niet weet waar je kijken moet.

Drankhoofd

Deze pijnlijke scène komt hard binnen, net als de scène waarin vader Jos verwaaid en met opgezet rood aangelopen drankhoofd moeder Jeanne eens flink de waarheid zegt, als Jos volledig opgaat in het Requiem van Mozart en Jeanne binnenstormt en de muziek afzet 'vanwege de buren'. Deze scène is vooral zo fantastisch vanwege De Muynck, die haar masker van cynisme langzaam laat zakken en haar kwetsbaarheid toont. Daarentegen durft Gilis goed 'lelijk te spelen', maar acteert hij zijn dronkenschap net iets te overdreven.

Een ander klein kritiekpunt is de ontknoping van de film. Deze komt, na alle opbouw van het karakter Eva, als een donderslag bij heldere hemel. En dat is niet het enige: ook het opgewekte eindlied vloekt met het verhaal. Maar dit zijn kleine smetten op een indringend en poëtisch portret van een familie in nood.